ภาคเหนือ

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “สุภาษิตล้านนา ผะหญาคนเมือง” กล่าวถึงการเตือนสติแก่คนรุ่นหลังผ่านสุภาษิตของล้านนา เช่น การพูดจา การใช้ชีวิต เป็นต้น ฟังค่าวล้านนาอื่น ๆ … คลิก

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “รออ้ายจายเดียว” กล่าวถึงเรื่องราวการรำพึงรำพันของผู้หญิงผู้หนึ่งที่ยึดมั่น ซื่อสัตย์ ต่อชายผู้เป็นสามี ยังคงเฝ้ารอคอยการกลับมาของสามีผู้เป็นที่รัก แม้ว่าจะเลิกรากันไปแล้ว ฟังค่าวล้านนาอื่น ๆ … คลิก

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “พระคุณแม่” กล่าวถึงความเจ็บปวด ทรมาน ของผู้เป็นแม่ยามคลอดลูก ซึ่งเป็นความเจ็บปวดที่ไม่มีอะไรเทียมเทียบได้ อีกทั้งอยากให้ลูกหวนนึกถึงพระคุณของผู้เป็นแม่แม่ในวันที่ลูกเติบใหญ่ เจริญก้าวหน้า เป็นเจ้าคนนายคน กลับมาดูแลแม่ให้ได้อยู่สุขสบายเหมือนวันที่ท่านดูแลเรายามเล็ก ฟังค่าวล้านนาอื่น ๆ …...

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “ป๋าเวณี๋ปี๋ใหม่เมือง” กล่าวถึงกิจวัตในช่วงประเพณีสงกรานต์ของชาวล้านนา ดังนี้ • ในค่ำวันที่ 12 ชาวบ้านจะจุดพลุ (สะโป้ก) ยิงปืนขึ้นไปบนฟ้า เนื่องจากเชื่อว่าการกระทำการเสียงดังจะช่วยขับไล่ โรคภัย สิ่งชั่วร้าย...

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “ต๋ำนานเสาอินทขิล” กล่าวถึงตำนานของเสาอินทขิล ที่ตั้งอยู่ที่วัดเจดีย์หลวงวรวิหาร อ. เมือง จ.เชียงใหม่ โดยเล่าว่าก่อนสร้างเมืองเชียงใหม่ บริเวณที่ตั้งเมืองเชียงใหม่เป็นที่อยู่ของชาวลัวะ ชาวบ้านในเมืองอดหลับอดนอน ไม่เป็นอันทำมาหากินเนื่องจากมีภูติผีออกมาหลอกหลอน เมื่อพระอินทร์ทราบก็ช่วยบันดาลบ่อเงิน บ่อทอง...

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “ต๋ำนานเจดีย์ขาว” กล่าวถึงประวัติการสร้างเจดีย์ขาว โดยเล่าย้อนไปในอดีตสมัยที่เชียงใหม่กับพม่ามีการสู้รบกัน ทางฝ่ายพม่าท้าเจ้าเมืองเชียงใหม่โดยมีบ้านเมืองเป็นเดิมพัน โดยการแข่งขันดำน้ำให้ได้นานที่สุดหากใครแพ้ต้องยกเมืองให้อีกฝ่ายหนึ่ง ทางฝ่ายเชียงใหม่ได้ “ปู่เปียง” เป็นผู้อาสาเข้าแข่งขัน ในวันแข่งขัน ทั้ง 2 ฝ่ายลงไปดำน้ำโดยมีหลักเสาอยู่คนละหลัก...

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “ต๋ำนานส้มป่อย” กล่าวถึง “ส้มป่อย” ต้นไม้ชนิดหนึ่ง ที่นิยมนำส่วนที่เป็นฝักไปประกอบพิธีกรรมทางศาสนา เช่น ทำน้ำพระพุทธมนต์ เพราะมีความเชื่อว่าส้มป่อยมีอิทธิฤทธิ์ไล่ภูตผีปีศาจ และเสนียดจัญไรได้ ดังตำนานที่ได้เขียนไว้ว่า “ทรพา” ควายผู้มีอิทธิฤทธิ์...

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “ต๋ำนานพระธาตุดอยสุเทพ” กล่าวถึงพระสงฆ์ชื่อ “สุมน” ได้ฝันเห็นเจดีย์ครอบองค์พระธาตุหักโค่นลงมา จึงแจ้งให้พระเจ้าลือไทผู้ครองนครสุโขทัยทราบ พระเจ้าลือไทจึงสั่งให้ทหารขุดลงไปและพบองค์พระธาตุในผอบ จึงแจ้งให้พระเจ้าธรรมราชาทราบ แต่ท่านไม่เชื่อถือในองค์ธาตุจึงได้นำไปมอบให้พระเจ้ากือนา เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ พระเจ้ากือนาจึงหาสถานที่นำองค์ธาตุบรรจุ โดยใช้วิธีการนำขึ้นช้างเสี่ยงทาย หากช้างหยุดลงที่ใดก็จะสร้างพระธาตุ...

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “ต๋ำนานประตู๋เมืองเชียงใหม่” กล่าวถึงประวัติของการสร้างเมืองเชียงใหม่ ซึ่งมีลักษณะการสร้างคล้ายกับสัดส่วนของมนุษย์ กล่าวคือมีหัว มีแขน มีขา มี ๕ ประตู ได้แก่ ๑. ประตูช้างเผือก...

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “ข้อห้ามของคนโบราณ” กล่าวถึงความเชื่อของชาวล้านนาในสิ่งที่ไม่ควรปฏิบัติประจำวันต่างๆ ดังนี้ – วันอาทิตย์ ไม่ควรลับมีด ตีขวาน – วันจันทร์ ไม่ควรก่อสร้างหรือต่อเติมบ้านเรือน เพราะเชื่อว่าจะสูญเสียญาติพี่น้องในครอบครัว –...