ค่าวล้านนา “ต๋ำนานเจดีย์ขาว” โดยพ่อครูมานพ ปิยะวงค์

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “ต๋ำนานเจดีย์ขาว” กล่าวถึงประวัติการสร้างเจดีย์ขาว โดยเล่าย้อนไปในอดีตสมัยที่เชียงใหม่กับพม่ามีการสู้รบกัน ทางฝ่ายพม่าท้าเจ้าเมืองเชียงใหม่โดยมีบ้านเมืองเป็นเดิมพัน โดยการแข่งขันดำน้ำให้ได้นานที่สุดหากใครแพ้ต้องยกเมืองให้อีกฝ่ายหนึ่ง ทางฝ่ายเชียงใหม่ได้ “ปู่เปียง” เป็นผู้อาสาเข้าแข่งขัน ในวันแข่งขัน ทั้ง 2 ฝ่ายลงไปดำน้ำโดยมีหลักเสาอยู่คนละหลัก เวลาผ่านไปนานมากในที่สุดพม่าก็เป็นฝ่ายโผล่ขึ้นน้ำมาก่อน เชียงใหม่จึงได้รับชัยชนะ จนกระทั่งเวลาผ่านไปหนึ่งวัน ปู่เปียงก็ยังไม่ขึ้นจากน้ำ เจ้าเมืองเชียงใหม่จึงให้คนลงไปดู ปรากฏว่าปู่เปียงได้ใช้ผ้าขาวม้ามัดตัวเองไว้กับเสาหลัก จนทำให้ชนะพม่าได้ เจ้าเมืองเชียงใหม่จึงได้สร้างเจดีย์ไว้เพื่อเป็นอนุสรณ์ในการเสียสละของปู่เปียง และเรียกเจดีย์นี้ว่า “ เจดีย์ขาว” อนุสรณ์สถานลุงเปียง