บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “ต๋ำนานส้มป่อย” กล่าวถึง “ส้มป่อย” ต้นไม้ชนิดหนึ่ง ที่นิยมนำส่วนที่เป็นฝักไปประกอบพิธีกรรมทางศาสนา เช่น ทำน้ำพระพุทธมนต์ เพราะมีความเชื่อว่าส้มป่อยมีอิทธิฤทธิ์ไล่ภูตผีปีศาจ และเสนียดจัญไรได้ ดังตำนานที่ได้เขียนไว้ว่า “ทรพา” ควายผู้มีอิทธิฤทธิ์ ซึ่งมีผู้ทำนายไว้ว่าจะถูกลูกของตนที่เป็นควายตัวผู้ฆ่าตาย จนเมื่อนางควายได้เกิดลูกซึ่งเป็นควายตัวผู้ ทำให้กลัวทรพาจะทำร้ายลูก จึงแอบนำลูกของตนไปซ่อนตัวอยู่ในถ้ำ โดยตั้งชื่อว่า “ทรพี” เมื่อทรพีโตขึ้นจึงถามแม่ว่าตนเป็นลูกใคร แม่จึงบอกความจริงให้รู้ถึงเหตุที่ต้องมาอยู่ในถ้ำ เมื่อรู้แบบนั้นก็โกรธพ่อของตนมาก เฝ้าวัดรอยเท้าของตนทุกวันให้มีขนาดเท่าพ่อ จนในที่สุดก็ออกไปท้าชนกับพ่อของตน ขณะที่ต่อสู้กันในวันที่ 7 นั้น ทรพาควายพ่อเสียทีเอาตัวไปชนต้นมะขามป้อม ทำให้ฤทธิ์เดชนั้นลดถอยลง ส่วนควายทรพีเอาตัวไปชนใส่ต้นส้มป่อย ทำให้พละกำลังของควายทรพีเพิ่มขึ้น และก็ขวิดทรพาจนเสียชีวิตในที่สุด
