ดินเป็นวัสดุสำคัญในการผลิตเครื่องปั้นดินเผา การผลิตเครื่องปั้นดินเผาของช่างปั้นบ้านมอญเกาะเกร็ด เป็นการผลิตที่ต้องใช้ดินจำนวนมาก การเตรียมดินให้เหมาะแก่การนำมาปั้นเครื่องปั้นจึงเป็นขั้นตอนที่สำคัญ ประกอบด้วยการใช้ดินจำนวนมาก จึงมีการนำควายมาใช้ในการย่ำดิน เพื่อให้ดินผสมรวมตัวเป็นเนื้อเดียวกัน พร้อมที่จะนำไปขึ้นรูปเป็นภาชนะต่างๆ ได้ การย่ำดินด้วยควายจึงช่วยให้ดินมีความเหนียว และรวมตัวเข้ากับทราย ซึ่งเป็นส่วนผสมในดินและน้ำ เหมือนการนวดแป้งให้เหนียว ปัจจุบันมีการใช้เครื่องโม่ดินแทนการใช้ควายย่ำ การใช้ควายย่ำดินจึงเลิกไป ทั้งนี้ สามารถดูแบบจำลองควายย่ำดิน...
ภาคกลาง
กระปุกออมสินดินเผารูปสัตว์ เป็นเครื่องปั้นประเภทเครื่องปั้นลอยตัว ไม่ขึ้นรูปบนแป้นหมุน เป็นเครื่องปั้นที่ทำด้วยมือเปล่า หรือการพิมพ์จากแม่พิมพ์ ซึ่งเป็นผลงานของช่างปั้นบ้านเกาะเกร็ด ที่ผู้ใหญ่ส่งเสริมให้เด็กๆ รู้จักการออม ในขณะเดียวกันก็เป็นของเล่นของเด็กๆ ด้วย กระปุกออมสินดินเผารูปสัตว์ เป็นสินค้าขายดีของเกาะเกร็ด เมื่อราว พ.ศ. 2490 เครื่องปั้นประเภทนี้มีการทาสีและวาดลายแต่งให้สวยงาม เรียกเครื่องปั้นกลุ่มนี้ว่า...
หม้อน้ำสลักลายวิจิตร เป็นผลงานของช่างปั้นดินเผาบ้านเกาะเกร็ด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี หม้อน้ำสลักลายวิจิตร ประกอบด้วย ตัวหม้อน้ำ ขา และฝารอง รวม 3 ส่วน แต่ละส่วนมีการสลักลายอย่างประณีตสวยงาม จากความสวยงามของเครื่องปั้นดินเผาบ้านเกาะเกร็ด ทางราชการจึงได้นำรูปเครื่องปั้นดินเผาบ้านเกาะเกร็ดหม้อน้ำสลักลายวิจิตรนี้ เป็นตราสัญลักษณ์ของจังหวัดนนทบุรี ทั้งนี้...
แบบจำลองเตาเผาเครื่องปั้นบ้านเกาะเกร็ด เป็นเตาเผาที่มีขนาดใหญ่ ลักษณะป้อมยาวคล้ายประทุนเรือ หลังเตาสูงคล้ายหลังช้าง ด้านหน้าเป็นปากเตา มีปีกนกขนาบซ้ายและขวา ด้านหลังเป็นปล่องไฟสำหรับระบายความร้อน การขนเครื่องปั้นขนาดใหญ่เข้าเตาเผาต้องใช้คนหาม ส่วนเครื่องปั้นขนาดเล็กต้องช่วยกันแบก การจัดเรียงเครื่องปั้นในเตาเผาต้องใช้ผู้ชำนาญอย่างมาก เพื่อให้มีการระบายความร้อนภายในเตาในอย่างทั่วถึง ทั้งนี้ สามารถดูแบบจำลองเตาเผาเครื่องปั้นบ้านเกาะเกร็ด ในรูปแบบ AR ได้โดยวิธีดังนี้ อ่านต่อที่…หนังสือวิจิตรศิลป์ดินเผาเกาะเกร็ด...
หม้อน้ำทรงฟักทอง เป็นหม้อน้ำดินเผามีรูปทรงป้อม ตัวโอ่งทำเป็นพูนูนขึ้นคล้ายพูฟักทอง จึงมักเรียกหม้อน้ำทรงนี้ว่า “หม้อน้ำทรงฟักทอง” ฝาโอ่งทำเป็นจุกหรือยอดเตี้ยๆ ในชุดสำรับข้าวแช่ ได้นำเอาหม้อทรงฟักทองนี้ไปใส่น้ำที่อบร่ำด้วยดอกไม้หอม ที่ใช้ทานกับข้าวแช่ บางครั้งจึงเรียกหม้อน้ำทรงนี้ว่า หม้อข้าวแช่ ทั้งนี้ สามารถดูหม้อน้ำทรงฟักทอง ในรูปแบบ AR ได้โดยวิธีดังนี้ อ่านต่อที่…หนังสือวิจิตรศิลป์ดินเผาเกาะเกร็ด...
จิตรกรรมฝาผนังวัดชมภูเวก จิตรกรรมฝาผนังของพระอุโบสถหลังเก่าวัดชมภูเวก ถือว่าเป็นงานศิลปะที่ทรงคุณค่าของชาติก็ว่าได้ เป็นจิตรกรรมสกุลช่างนนทบุรีสมัยอยุธยาตอนกลาง เขียนด้วยสีฝุ่นผสมกาวและยางไม้เทมเพอร่า เขียนเป็นรูปอดีตพระพุทธเจ้าเรื่องราวทศชาติชาดก เรื่องพระมาลัยโปรดสัตว์นรกและเทวดาบนสวรรค์ ภาพจิตรกรรมพระแม่ธรณีบีบมวยผม ภาพจิตรกรรมฝาผนังภาพสำคัญที่โดนเด่นและงดงามเป็นอย่างมากคือ ภาพจิตรกรรมด้านหน้าพระประธานเหนือประตูทางเข้าพระอุโบสถที่เขียนเป็นรูปมารผจญ ในภาพเขียนรูปพระสัมมาสัมพุทธเจ้าประทับขัดสมาธิเหนือรัตนบัลลังก์ภายใต้ร่มโพธิ์พฤกษ์ เบื้องซ้ายพระพุทธเจ้ามีพญามารขี่ช้างยกกองทัพหวังสังหารพระองค์ เบื้องขวาเป็นรูปกองทัพพญามารถูกน้ำท่วมพ่ายแพ้ต่อพระบารมียกมือขึ้นอัญชลีบูชาพระพุทธเจ้าภาพที่มีลักษณะโดดเด่นที่สุด คือ ภาพพระแม่ธรณีบีบมวยผมที่มีความอ้อนช้อยงดงาม แสดงถึงอัจฉริยภาพและฝีมือของจิตรกรผู้เขียน ความวิจิตรงดงามทางด้านสรีระพระแม่ธรณีที่จิตรกรถ่ายทอดออกมา...
วันสงกรานต์ภาษามอญ เรียกว่า งัวอะต่ะ อะต่ะ หรือ สงกรานต์นั้น ถือเป็นประเพณีสำคัญยิ่งของชาวมอญ ที่ลูกหลานใกล้ไกลต่างพากันกลับถิ่นฐานมาร่วมงานบุญกับครอบครัวญาติพี่น้อง มาร่วมด้วยช่วยตระเตรียมข้าวปลาอาหารนำไปทำบุญ โดยมีอาหารประเพณีที่สำคัญจะขาดเสียมิได้ในเทศกาลสงกรานต์ของชาวมอญ คือ เปิงด้าจ์ก หรือ ข้าวน้ำ ซึ่งแปลตรงตามคำ คือ เปิง-ข้าว...
วัดปรมัยยิกาวาส วรวิหาร พระอารามหลวงชั้นโท วัดนี้มีมานานตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุทธยา ชื่อเดิมชื่อว่าวัดปากอ่าว ต่อมาพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 ทรงบูรณะเพื่อฉลองพระคุณพระเจ้าบรมมหัยยิกาเธอ กรมสมเด็จพระสุดารัตนราชประยูร สมเด็จยายผู้ทรงอภิบาลพระองค์เมื่อทรงพระเยาว์ และพระราชทานชื่อวัดว่า วัดปรมัยยิกาวาสวรวิหาร ซึ่งมีความว่า วัดของยายผู้เป็นใหญ่ที่ประเสริฐ สำหรับสิ่งสำคัญของวัดสิ่งแรกที่ทุกท่านจะเห็นเมื่อมองเข้ามาในเกาะเกร็ดนั่นก็คือเจดีย์ศิลปะมอญที่มีลักษณะเอียง เป็นเอกลักษณ์ที่เมื่อได้เห็นก็รู้ทันที่ว่าที่แห่งนี้คือเกราะเกร็ด และยังได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานจากกรมศิลปากรด้วยนะครับ...
ศาลาพุ่มข้าวบิณฑ์ มีลักษณะเป็นอาคารทรงไทย ประยุกต์จากสถาปัตยกรรมสุโขทัย มียอดเป็นพุ่มบิณฑ์ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของกรุงสุโขทัย ตั้งอยู่กลางสระน้ำ (ตระพังเขียว-ทอง) เป็นจุดเด่นและเป็นศูนย์กลางของอุทยานการศึกษารัชมังคลาภิเษกภายในอาคารมีพื้นที่ใช้สอย จำนวน 3 ชั้นสำหรับใช้เป็นหอประวัติ มีห้องรับรองและบริเวณประดิษฐานรูปปั้นและสิ่งสำคัญของมหาวิทยาลัย ศาลาพุ่มข้าวบิณฑ์ เป็นอาคารสัญลักษณ์ของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ซึ่งได้ประยุกต์สถาปัตยกรรมไทยสมัยสุโขทัยมาใช้ในการออกแบบก่อสร้าง โดยมี รองศาสตราจารย์ ดร.ภิญโญ...
เตาเผาเครื่องปั้นดินเผาเกาะเกร็ด หรือ เตามอญ เป็นเตาเผาเครื่องปั้นดินเผาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย แข็งแรงและมีอายุการใช้งานยาวนาน เตาที่มีขนาดใหญ่มีความยาวถึง 25 เมตร โดยมีส่วนที่กว้างที่สุดประมาณ 8 เมตร และส่วนที่สูงที่สุดประมาณ 5 เมตร การก่อเตาต้องอาศัยความชำนาญของช่างก่อเตาเป็นอย่างมาก\เตาเผาเครื่องปั้นดินเผาเกาะเกร็ด เป็นเตาที่มีระบบความร้อนร้อนผ่านเฉียงขึ้น ความร้อนจะเริ่มจากด้านหน้าเตาเข้าสู่ภายในเตาแล้วทะลุออกทางปลายท้ายเตา...