จิตรกรรมฝาผนังวัดชมภูเวก
จิตรกรรมฝาผนังของพระอุโบสถหลังเก่าวัดชมภูเวก ถือว่าเป็นงานศิลปะที่ทรงคุณค่าของชาติก็ว่าได้
เป็นจิตรกรรมสกุลช่างนนทบุรีสมัยอยุธยาตอนกลาง เขียนด้วยสีฝุ่นผสมกาวและยางไม้เทมเพอร่า เขียนเป็นรูปอดีตพระพุทธเจ้าเรื่องราวทศชาติชาดก เรื่องพระมาลัยโปรดสัตว์นรกและเทวดาบนสวรรค์
ภาพจิตรกรรมพระแม่ธรณีบีบมวยผม
ภาพจิตรกรรมฝาผนังภาพสำคัญที่โดนเด่นและงดงามเป็นอย่างมากคือ ภาพจิตรกรรมด้านหน้าพระประธานเหนือประตูทางเข้าพระอุโบสถที่เขียนเป็นรูปมารผจญ ในภาพเขียนรูปพระสัมมาสัมพุทธเจ้าประทับขัดสมาธิเหนือรัตนบัลลังก์ภายใต้ร่มโพธิ์พฤกษ์ เบื้องซ้ายพระพุทธเจ้ามีพญามารขี่ช้างยกกองทัพหวังสังหารพระองค์ เบื้องขวาเป็นรูปกองทัพพญามารถูกน้ำท่วมพ่ายแพ้ต่อพระบารมียกมือขึ้นอัญชลีบูชาพระพุทธเจ้า
ภาพที่มีลักษณะโดดเด่นที่สุด คือ ภาพพระแม่ธรณีบีบมวยผมที่มีความอ้อนช้อยงดงาม แสดงถึงอัจฉริยภาพและฝีมือของจิตรกรผู้เขียน ความวิจิตรงดงามทางด้านสรีระพระแม่ธรณีที่จิตรกรถ่ายทอดออกมา ทั้ง อก เอว แข้ง ขา ข้อมือ นิ้วมือ นิ้วเท้า เข่า ศอก ศีรษะ มวยผม ทุกสัดส่วนอ่อนช้อยให้ความรู้สึกเหมือนภาพอันเป็นทิพย์ จะเรียกว่างามเหมือนเนรมิต จากข้อมูลจากบันทึกของอาจารย์อาภรณ์ ณ สงขลา ผู้เชี่ยวชาญ กรมศิลปากร ครั้งบูรณะโบราณสถานวัดชมภูเวก เมื่อ 2521 ได้กล่าวว่าภาพจิตรกรรมพระแม่ธรณีของวัดชมภูเวกนั้นเป็นที่ยกย่องของจิตรกรกรมศิลปากรว่า เป็นแบบอย่างแม่พระธรณีที่งามที่สุดในโลก
ที่มา หนังสือพิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน วัดชมภูเวก
ทำไมพระแม่ธรณีถึงต้องบีบมวยผม
เมื่อพูดถึงเรื่องพระแม่ธรณีบีบมวยผม หลายคนก็คงสงสัยว่าทำไมพระแม่ธรณีถึงต้องบีบมวยผม เรื่องราวของพระแม่ธรณีก็มีปรากฏใน ปฐมสมโพธิกถา พระราชนิพนธ์ของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ในตอนที่พระยาวัสวดีมาราธิราช ผู้ปกครองสวรรค์ชั้นที่ 6 ชั้นปรนิมมานรดี หรือที่เรารู้จักกันในนามของพญามาร ยกกองทัพขัดขวางการบำเพ็ญบารมีของพระโพธิสัตว์
ในขณะที่พระองค์กำลังจะบรรลุโพธิญาณเข้าสู่อรหันต์เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์จึงได้นำเอาบารมีที่สั่งสมมาในอดีตเข้าต่อสู้กับพญามารโดยอ้างพระแม่ธรณีเป็นพยาน นางพสุนธรีวนิดา จึงอุบัติขึ้นเป็นพยานในบารมีของพระโพธิสัตว์และกล่าวว่า “ท่านบำเพ็ญบารมีมามากแต่น้ำทักษิโณทกที่ตกชุ่มอยู่ในเกษาของข้าพเจ้านี้ก็มากกว่ามากประมาณไม่ได้” พระนางบีบมวยผมเพื่อแสดงให้เห็นถึงบารมีของพระโพธิสัตว์ น้ำนั้นก็หลั่งไหลท่วมดังมหาสมุทร มารทั้งหลายก็ไม่อาจจะทนอยู่ได้ และนี่ก็เป็นที่มาว่าทำไมพระแม่ธรณีจึงต้องบีบมวยผม
