อัตลักษณ์ท้องถิ่น

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “ต๋ำนานเวียงต้าก๋าน” กล่าวถึงประวัติของ “เวียงต้าก๋าน” (เวียงท่ากาน) ซึ่งตั้งอยู่ในเขตอำเภอสันป่าตอง แต่เดิมมีชื่อว่า “ตะก๋า” เพราะมีกาเผือกอาศัยอยู่แถวนั้นเป็นจำนวนมาก ซึ่งชาวบ้านมึความเชื่อว่ากาเผือกเป็นสัตว์อัปมงคล ในสมัยที่พระนางจามเทวีเสด็จขึ้นครองเมือง โดยมีเวียงท่ากานเป็นเมืองหน้าด่าน บ้านเมืองมีความเจริญรุ่งเรืองเป็นอย่างมาก...

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “งัวต๋ายกิ๋นหญ้า” เป็นนิทานคติสอนใจ กล่าวถึงเด็กชายผู้หนึ่งที่เลี้ยงวัวตัวผู้ไว้ เขารักและทะนุถนอมวัวตัวนี้มาก ดูแลเอาใจใส่อย่างดี ทุกเช้าเขาจะนำหญ้าและน้ำมาให้วัวกิน แต่อยู่มาวันหนึ่งวัวของเขาได้ตายโดยไม่ทราบสาเหตุ แม้เขาจะพยายามเอาหญ้าและน้ำยัดปากวัวอย่างไร วัวก็ไม่ฟื้นขึ้นมา เมื่อพ่อของเด็กชายมาเห็น ก็รู้สึกสังเวชยิ่งนัก พ่อจึงบอกแก่ลูกชายว่าวัวตายไปแล้ว...

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “คืนหมาเห่า” กล่าวถึงชายผู้หนึ่งชื่อ “ลุงมูล” ที่กำลังนอนหลับอยู่ในบ้านของเขา นอนไปได้สักพักลุงก็ได้ยินเสียงสุนัขเห่า ลุงจึงคิดว่ามีโจรมาขโมยสัตว์ที่เลี้ยงไว้แน่ๆ ลุงจึงลุกขึ้นคว้าดาบที่เสียบอยู่ข้างฝาบ้านลงไปข้างล่าง เมื่อลงจากเรือนแล้วก็เห็นควาย หมู และไก่ ยังอยู่ครบ คืนนั้นเป็นคืนพระจันทร์เต็มดวง...

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “คนเฒ่าขาโค๊ะ” กล่าวถึงผู้สูงอายุที่มีลักษณะขาโก่งงอ ทำให้ไม่สามารถลุก นั่ง ได้สะดวกสบายเหมือนตอนเป็นหนุ่ม โดยอาการลักษณะนี้สันนิษฐานว่าเกิดจากการรับประทานไก่ เนื้อ หรือหน่อไม้ดองมากเกินไป ผู้เขียนจึงแนะนำให้เปลี่ยนมารับประทานผักที่มีส่วนช่วยบำรุงผิวพรรณให้สดใส ขับถ่ายสะดวก ปราศจากโรคอ้วนซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งที่ผู้สูงอายุที่มีน้ำหนักมากพบเจอ ฟังค่าวล้านนาอื่น...

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “ค่าวคติสอนใจ๋ ต๋ากั๊บตี๋น” กล่าวถึงอวัยวะของร่างกาย 2 ส่วน ได้แก่ ตา และเท้า ทั้งสองต่างโอ้อวดถึงความสำคัญของตัวเอง ฝ่ายเท้าบอกว่าตนสำคัญมากกว่าตา เนื่องจากเป็นผู้นำร่างกายไปได้ทุกหนทุกแห่ง ฝ่ายตาก็บอกว่าตนเองมีความสำคัญมากกว่าเท้า...

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “ขอนบ่มีเห็ด” กล่าวถึงสำนวนสุภาษิต “ขอนบ่มีเห็ด” ซึ่งเป็นสุภาษิตล้านนา มีความหมายว่า สิ่งของหรือคนที่ไม่มีประโยชน์หรือหมดประโยชน์ ผู้คนย่อมไม่ให้ความสนใจ ก็เปรียบเสมือนขอนไม้ที่ไม่มีเห็ดขึ้นเกาะ สำนวนนี้ใช้กับผู้ที่ไม่มีบุตรหลานดูแลยามแก่เฒ่า ฟังค่าวล้านนาอื่น ๆ …...

          เนื้อหาของค่าวเป็นการชักชวนให้ผู้ที่สนใจมาเที่ยวเชียงใหม่ โดยมีสถานที่สำคัญที่แนะนำพอคร่าวๆดังนี้ – พระธาตุดอยสุเทพ โดยครูบาศรีวิชัย เป็นผู้นำชาวบ้านสร้างทางขึ้นพระธาตุ – ตำหนักภูพิงค์ – วัดสวนดอก มีพระเจ้าเก้าตื้อ และกู่อัฏฐิของเจ้านายฝ่ายเหนือ –...

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “ฮ่ำพระคุณแม่” กล่าวถึงพระคุณของแม่ตั้งแต่เมื่อแม่เริ่มตั้งท้องต้องทนกับความทุกข์และความลำบากทางกายมาเป็นระยะเวลา ๙ เดือน ด้วยอาการแพ้ท้อง ลูกดิ้น จนถึงความเจ็บปวดเมื่อถึงเวลาคลอดลูก เมื่อลูกคลอดมาแล้ว ก็ต้องอดทนกับการะมัดระวังเรื่องอาหารการกิน ด้วยเกรงว่าอาหารจะแสลงส่งผลกระทบจากน้ำนมสู่ลูก จากนั้นต้องคอยดูแลยามเมื่อลูกไม่สบาย ทุกเวลาไม่ว่าจะเป็นตอนกลางวันหรือกลางคืน...

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “พระคุณพ่อ” กล่าวถึงพระคุณพ่อที่มีต่อลูก พ่อในฐานะที่ผู้เป็นเสาหลักของครอบครัว มีอาชีพเป็นเกษตรกรซึ่งต้องอาศัยความอดทน ตรากตรำทำงานหนัก เพื่อให้ได้มาซึ่งรายได้จุนเจือครอบครัวและส่งเสียให้ลูกเรียน เพื่อจะได้มีอนาคตที่ดี และหวังพึ่งพาลูกเมื่อพ่อถึงวัยชราจนกระทั่งถึงวาระสุดท้ายของชีวิต ฟังค่าวล้านนาอื่น ๆ … คลิก

          บทประพันธ์ค่าวเรื่อง “อยู่อย่างไรให้มีสุขแบบเศรษฐกิจพอเพียง” เป็นการกล่าวถึงโลกสมัยใหม่ที่เปลี่ยนไปตามยุค ผู้คนมีหนี้สินมากขึ้น ใช้จ่ายฟุ่มเฟือย การใช้เงินเกินตัว กวีแนะนำให้ควรเดินทางสายกลาง ดำเนินชีวิตแบบเศรษฐกิจพอเพียง ตามแนวพระราชดำริของในหลวง และการใช้พลังงานอย่างประหยัด ฟังค่าวล้านนาอื่น ๆ …...