บันทึกประสบการณ์ล่องแพ

            เมื่อครั้งที่ยังไม่มีการสร้างทางรถไฟ การเดินทางระหว่างเชียงใหม่กับหัวเมืองตอนล่าง ต้องอาศัยการเดินเรือหรือถ่อแพล่องแม่น้ำปิงเป็นหลัก ตำนานการเดินทางที่ทุกคนรู้จักกันดีก็คือ ตำนานการเดินทางของพระนางจามเทวีจากละโว้ขึ้นมาปกครองเมืองหริภุญไชย การเดินทางระหว่างสองพื้นที่หากเป็นขาลงจากเชียงใหม่-กรุงเทพฯ ใช้เวลาประมาณ 1 เดือน ในขณะที่ขาขึ้นใช้เวลาประมาณ 30-45 วัน การเดินทางแต่ละครั้งขึ้นอยู่กับฤดูกาลและความชำนาญในการเดินเรือ พาหนะหนึ่งที่ใช้ในการเดินทางซึ่งเป็นที่รู้จักกันดี คือ เรือแม่ปะหรือเรือหางแมงป่อง
             การเดินทางช่วงที่อันตรายที่สุดคือเส้นทางระหว่างเชียงใหม่ถึงตากซึ่งเต็มไปด้วยแก่งน้อยใหญ่ขวางอยู่เป็นจำนวนมาก ดังจะเห็นจากบันทึกของนักเดินทางที่เล่าถึง แก่งต่างๆ ดังนี้

            แก่งวังวน น้ำในแก่งนี้จะหมุนวนปั่นป่วนอย่างแรง ความเร็วและความแรงของกระแสน้ำ จะดูดเอาสิ่งต่างๆ ที่ลอยมาหมุนจมลงเบื้องล่างทันที
             แก่งสร้อย เป็นแก่งที่อันตรายมาก บางตอนน้ำคดเคี้ยวและมีก้อนหินขนาดใหญ่เกะกะเป็นตอนๆ ต้องระมัดระวังมาก ยุทธ เดชคำรณ เล่าไว้ใน ล่องแก่งแม่ปิงว่า หลังจากรอดพ้นจากแก่งสร้อย แพที่ไปด้วยกัน พังไป 4 แพ เกยหินกลางแก่ง 11 แพ ชนตลิ่งขวางกลางแก่งรวม 13 แพ แต่อย่างไรก็ตาม แก่งสร้อยนี้เป็นสถานที่น่าสนใจมาก กล่าวคือ มีความงามจากธารน้ำตกที่ตกจากหน้าผา และเป็นพื้นที่ๆ มีร่องรอยของชุมชนอยู่อาศัยมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์มังราย เนื่องจากพบวัดอยู่ถึง 4 แห่งคือ วัดหลวง ซึ่งสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพกล่าวว่าดูเป็นฝีมือของช่างหลวง วัดนกยูง วัดเกษ และวัดแก่งสร้อย เป็นต้น นอกจากนั้นยังมีข่าวลือเกี่ยวกับลายแทงสมบัติที่ซุกซ่อนอยู่ตามป่าทึบแถวนี้ ลายแทงนี้กล่าวเป็นปริศนาว่า  ม้าอยู่เหนือ เสืออยู่ใต้ ของดีอยู่ใกล้น้ำไหลทรายมูล หรือ  ม้าอยู่เหนือ เสืออยู่ใต้ใครอยากได้เลือดไหลออกไป