May 17, 2024

อัตลักษณ์ท้องถิ่น

ศูนย์สารนิเทศอีสานสิรินธร เริ่มดำเนินการตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๑๓ โดยผู้ที่ริเริ่มจุดประกายแนวคิดและเป็นกำลังสำคัญผลักดัน คือ ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร.ฉวีลักษณ์ บุณยะกาญจน ซึ่งเป็นผู้อำนวยการสำนักหอสมุดในขณะนั้นท่านได้มองเห็นคุณค่าและตระหนักถึงความสำคัญของสารสนเทศท้องถิ่น จึงเกิดแนวคิดริเริ่มจัดตั้ง “ศูนย์เอกสารอีสาน” ขึ้น เพื่อเป็นศูนย์กลางบริการสารสนเทศที่เกี่ยวกับภูมิภาคอีสาน โดยในระยะเริ่มแรกมีผู้มาขอใช้บริการสารสนเทศอีสานที่สำนักวิทยบริการ (เดิมเรียกว่า หอสมุด)...
เตาเผาเครื่องปั้นดินเผาเกาะเกร็ด หรือ เตามอญ เป็นเตาเผาเครื่องปั้นดินเผาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย แข็งแรงและมีอายุการใช้งานยาวนาน เตาที่มีขนาดใหญ่มีความยาวถึง 25 เมตร โดยมีส่วนที่กว้างที่สุดประมาณ 8 เมตร และส่วนที่สูงที่สุดประมาณ 5 เมตร การก่อเตาต้องอาศัยความชำนาญของช่างก่อเตาเป็นอย่างมาก\เตาเผาเครื่องปั้นดินเผาเกาะเกร็ด เป็นเตาที่มีระบบความร้อนร้อนผ่านเฉียงขึ้น ความร้อนจะเริ่มจากด้านหน้าเตาเข้าสู่ภายในเตาแล้วทะลุออกทางปลายท้ายเตา...
ขนมจีน หรือเข้าหนมเส้นหรือเข้าเส้น ชาวล้านนานิยมมารับประทานเป็นขนมจีนน้ำเงี้ยว หรือเข้าหนมเส้นน้ำเงี้ยว น้ำเงี้ยวเป็นน้ำแกงที่รับประทานกับขนมจีนหรือเส้นก๋วยเตี๋ยว ถ้าเป็นก๋วยเตี๋ยว เรียกก๋วยเตี๋ยวน้ำเงี้ยว บางสูตรใช้ถั่วเน่าแข็บหรือถั่วเน่าแผ่นย่างไฟ โขลกลงในเครื่องแกง แทนการใส่เต้าเจี้ยว ชาวไทใหญ่ หรือเงี้ยว เรียกว่า เข้าเส้นน้ำหมากเขือส้ม … อ่านต่อคลิก รายการอ้างอิง...
เครื่องทรงโนรา เรียกกันอีกชื่อว่า “เครื่องรูปปัด” เป็นเครื่องแต่งกายของโนรา ที่ได้มีการนำลูกปัดหลากสี เม็ดเล็กๆ มาร้อยให้เป็นลวดลาย เช่น ลายดอกดวง ลายลูกแก้ว หรือลายข้าวหลามตัด (เป็นลายที่ปรากฏอยู่ในลายเรือพระ) เป็นต้น ส่วนการนำลูกปัดถนิมพิมพาภรณ์แห่งโลกโบราณมาตกแต่งเป็นเครื่องแต่งกายโนรานั้น ยังคงเป็นปริศนาว่าได้รับอิทธิพลจากอารยธรรมลูกปัดโบราณแห่งลุ่มน้ำสินธุของเอเซียใต้หรือไม่ ตามหลักฐานทางโบราณคดีที่ค้นพบลูกปัดโบราณมากมาย ที่เข้ามาสู่แผ่นดิน...
ผำ หลายคนอาจเคยได้ยินชื่อ แต่อีกจำนวนไม่น้อยที่ไม่เคยรู้จัก  บางคนอาจรู้จักแต่ไม่เคยได้ลิ้มลองรสชาติของผำส่วนใหญ่จะมีขายที่ตลาดใส่ถุงไว้เป็นสีเขียวสดๆ  หรือหลายคนอาจรู้จักในชื่อ ไข่แหน, ไข่น้ำ, ไข่ขำ “ผำ” เป็นพืชที่มีดอกขนาดเล็กที่สุด อาศัยลอยอยู่บนผิวน้ำ อาจลอยอยู่เป็นกลุ่มล้วนๆหรือลอยปนกับพืชชนิดอื่นๆก่อได้ อยู่บนผิวหนองน้ำหรือบ่อน้ำ ในน้ำนิ่งๆที่ต้องสะอาด มองไกลๆ คล้ายๆกับจอกแหน แต่ถ้าเข้ามาดูใกล้ๆจะเห็นว่า หน้าตาของมันดูคล้ายสาหร่ายหรือไข่ปลาจิ๋วๆ...
ตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2332 โดยท้าวเพียเมืองแพน เจ้าเมืองคนแรก เดิมชื่อวัดเหนือ ตั้งอยู่ที่ถนนกลางเมือง อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น ใกล้กับบึงแก่นนคร ภายในวัดมีพระธาตุ 9 ชั้น หรือ พระมหาธาตุแก่นนคร ความสูงขององค์พระธาตุฯ 80...
น้ำบูดู เป็นผลิตภัณฑ์พื้นเมืองที่ได้รับความนิยมในภาคใต้ ทำมาจากการหมักปลากับเกลือ ใช้เวลาในการหมักประมาณ 1 ปี น้ำบูดูเป็นส่วนประกอบหลักที่ใช้ในการทำข้าวยำ ซึ่งเป็นอาหารพื้นเมืองที่สำคัญของภาคใต้ น้ำบูดูจากอำเภอสายบุรีจะเป็นที่ขึ้นชื่อว่าอร่อยมากที่สุดเพราะใช้ปลากะตัก จะมีกลิ่นหอม รสชาติดี และสามารถเก็บไว้ได้นาน ซึ่งมีให้เลือก 2 ชนิดคือ แบบเค็มและแบบหวาน บูดูเป็นของเหลวขุ่นที่เป็นสารแขวนลอย...
ผ้าลีมาบาติก : เป็นการนำลวดลายจากผ้าลีมา (ผ้าจวนตานี) ประยุกต์พิมพ์ลงบนผ้าบาติก ก่อให้เกิดการพัฒนา และต่อยอดศิลปะ องค์ความรู้เพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (Creative Economy) ผู้สร้างสรรค์ได้ถอดแบบจากลายทอ มาดัดแปลงลายขึ้นใหม่ ให้เหมาะกับการทำพิมพ์ด้วยเหล็ก บางส่วนผ่านการตัดทอน บางส่วน ได้เพิ่มเติมขึ้น แต่ภาพรวมของแต่ละลายก็ยังคงมีเค้าโครงลายเดิมอยู่...
มัสยิดรายอปัตตานี หรือรายอฟาฏอนี ตั้งอยู่ที่ถนนยะรัง ซอย 8 ตำบลจะบังติกอ อำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี เดิมเป็นมัสยิดแห่งรัฐปัตตานี เริ่มก่อสร้างเมื่อสมัยเมืองปัตตานีเป็นเมืองหรือรัฐปัตตานี มีเจ้าเมืองปกครองตนเอง คือ สุลต่านมูฮัมหมัด หรือ ตนกูบือซาร์ หรือ ตนกูปะสา...
ผ้าเกาะยอเป็นผ้าทอพื้นเมืองของชาวบ้านในตำบลเกาะยอ อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา เป็นผ้าพื้นเมืองที่มีชื่อเสียงของจังหวัดสงขลา ที่มีความประณีตและสีสันที่สวยงามโดยมีการทอยกดอกที่มีลวดลายอ่อนนุ่ม ถือเป็นสัญลักษณ์หัตถกรรมพื้นบ้านของภาคใต้และยังเป็นสุดยอดผลิตภัณฑ์ หนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ OTOP ปี พ.ศ. ๒๕๔๙ ผ้าทอเกาะยอทอมาจากเส้นใยฝ้ายที่มีเนื้อแน่น ลวดลายไม่ซับซ้อน เป็นลวดลายที่เกิดจากการขิด (ขิดเป็นภาษาพื้นบ้านของภาคอีสานมาจากคำว่าสะกิด หมายถึงการงัดช้อนขึ้น การสะกิดขึ้น ซึ่งเป็นภูมิปัญญาพื้นบ้านที่คนไทยได้สืบทอดกันมานาน) โดยการทอด้วยมือและแบบเหยียบตะกอแยกเส้นยืนขึ้น-ลง...