ตำนาน อันเป็นที่มาของชื่อ “ดอยเขาควายแก้ว” หรือ “ดอยเขาควาย” ในปัจจุบันนั้น มาจากเรื่องเล่าในตำนานพระเจ้าเลียบโลกว่า…
ครั้งหนึ่งในสมัยพุทธกาล ในปีที่ 25 พระพุทธเจ้าได้พาพระอรหันตสาวก เสด็จมาโปรดสัตว์ในเขตล้านนาทางเหนือตอนบนของประเทศไทย เสด็จมาถึงดอยลูกหนึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกของจังหวัดเชียงรายในปัจจุบัน ได้ทรงทำนายไว้ว่า “บ้านเมืองนี้ต่อไป จะเจริญมั่นคงสมบูรณ์ ครั้นพระองค์เสด็จปรินิพานแล้ว ให้เอากระดูกนิ้วก้อยของพระองค์มาประดิษฐานบนดอยลูกนี้ ให้เป็นที่กราบสักการะบูชาของคนทั่วไป” ดอยลูกนี้มีนามว่า “ดอยเขาควายแก้ว”
