ภาพล้านนาในอดีต… ย่านท่าแพ

          ย่านท่าแพ หมายถึงพื้นที่จากบริเวณประตูท่าแพ เลียบถนนท่าแพจนถึงริมน้ำปิง มีหลักฐานกล่าวถึงย่านท่าแพมาตั้งแต่สมัยพระเมืองแก้ว ( พ.ศ. 2039-2068) ในปี พ.ศ. 2040 เมื่อพระองค์โปรดให้สร้างวัดบุพพารามในบริเวณย่านท่าแพ ในปี พ.ศ. 2042 โปรดให้ฉลองพระไตรปิฎกและหอมณเฑียรธรรม และในปี พ.ศ. 2065 โปรดให้ประดิษฐานพระพุทธแก่นจันทน์แดง ไว้ ณ วัดแห่งนี้ เข้าใจว่าในสมัยนั้น แถบนี้น่าจะเป็นชุมชนขนาดใหญ่และมีบ้านเรือนอยู่ไม่น้อย เพราะเมื่อเกิดไฟไหม้ย่านท่าแพในสมัยพระเมืองเกศเกล้า (พ.ศ. 2068-2081) พระองค์ได้โปรดให้พระราชทานเงินให้กับประชาชนในชุมชนที่ถูกไฟไหม้ถึง 20,000 เงิน

          เมื่อการค้าทางเรือและทางรถไฟเติบโตมากขึ้น ส่งผลให้ท่าแพมีความคึกคักอย่างมาก เพราะมีพ่อค้าหลากหลายเชื้อชาติเข้ามาตั้งถิ่นฐานอย่างต่อเนื่องและยิ่งทวีจำนวนมากขึ้น เมื่อทางรถไฟสายเหนือขึ้นมาถึงเชียงใหม่ในปี พ.ศ.2464

          กลุ่มพ่อค้าที่สำคัญคือ กลุ่มพ่อค้าจีนซึ่งเป็นพ่อค้ากลุ่มเดียวที่ทำการค้าติดต่อกับทางกรุงเทพฯ เพราะมีความชำนาญ และคุ้นเคยกับการค้าทางเรือ รวมทั้งมีความสัมพันธ์กับพ่อค้าทางกรุงเทพฯอีกด้วย พ่อค้าจีนกลุ่มนี้ส่วนหนึ่งย้ายมาจากย่านวัดเกตุ เช่น เถ้าแก่อุยทำการค้าโดยการส่งสินค้าการเกษตรไปขายที่กรุงเทพฯ เปิดร้านค้าอยู่ที่ย่านวัดเกตุ แต่พอการค้าที่วัดเกตุซบเซาก็ย้ายมาเปิดร้าน เหลียวหย่งง้วนขายฝ้ายและผ้าอยู่ที่ถนนท่าแพ เป็นต้น

          นอกจากพ่อค้าชาวจีนจากกรุงเทพฯ แล้ว ยังมีพ่อค้ากลุ่มอื่น เช่น ชาวจีนฮ่อจากยูนนาน ชาว ไทยใหญ่ และชาวพม่า พ่อค้ากลุ่มนี้ทำการค้าระหว่างเชียงใหม่กับเขตตอนบน การตั้งถิ่นฐานของ ชาวพม่า และไทยใหญ่ในย่านนี้ ส่งผลที่สำคัญอย่างหนึ่งคือ ชาวบ้านในย่านนี้ ได้แบ่งรายได้ส่วนหนึ่งมาทำบุญด้วยการดูแลและบูรณะวัดต่างๆ ซึ่งจะเห็นได้จากวัดบุพพาราม วัดเชตวัน วัดมหาวัน วัดแสนฝาง และวัดอุปคุต ซึ่งส่วนหนึ่งสร้างมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์มังราย แต่ได้รับการบูรณะและสร้างใหม่ในยุคนี้ ฉะนั้นรูปแบบของศิลปะที่ปรากฏอยู่จึง มีรูปแบบศิลปะแบบพม่าที่กำลังนิยมอยู่ในยุคนั้น

          ความเก่าแก่และความงดงามของอาคารและวัดวาอารามในย่านนี้ กลายเป็นสิ่งดึงดูดให้นักท่องเที่ยวโดยเฉพาะชาวต่างชาติเข้ามาท่องเที่ยวย่านนี้เป็นจำนวนมาก ปัจจุบันย่านท่าแพเป็นแหล่งบริการการท่องเที่ยวที่ครบวงจร โดยเฉพาะการบริการให้กับนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ บ้านเก่าหลายแห่งได้รับการดัดแปลงเป็นที่พักสำหรับนักท่องเที่ยว เป็นร้านอาหารและร้านกาแฟ มีทั้งราคาถูกและราคาแพง นอกจากนี้ยังมีการเปิดบริการรถเช่า บริษัททัวร์ซึ่งมีทั้งทัวร์ในเมืองและทัวร์ป่าซึ่งเป็นที่นิยมของลูกค้าแถบประเทศยุโรป